Με αφορμή το άρθρο του Aντώνη Kαρκαγιάννη στην Κυριακάτικη «Καθημερινή»
Ποιός νίκησε στον Ελληνικό εμφύλιο πόλεμο του 1946-49; Ο ...ένδοξος Εθνικός Στρατός ή ο Στρατηγός Τζ. Μάρσαλ; Μάλλον ο δεύτερος αν δεχτούμε την άποψη του επιτίμου ότι χωρίς το σχέδιο Μάρσαλ «ο Εμφύλιος θα είχε χαθεί και η Ελλάδα θα είχε την τύχη των βορείων γειτόνων της». Θα είχε χαθεί φυσικά για την «εθνικόφρονα» παράταξη ενώ θα είχε «κερδηθεί» για τον Δημοκρατικό Στρατό και το Κ.Κ.Ε. Ο κος Μητσοτάκης υπαινίσσεται ότι μια τέτοια εξέλιξη θα έκανε την Ελλάδα κάτι σαν τη σημερινή Αλβανία ή την σημερινή Βουλγαρία κι όχι αυτή την καταπληκτική, ζηλευτή και πλούσια χώρα στην οποία όλοι μας χαιρόμασε να ζούμε.
Επειδή η ιστορία έχει ήδη γραφτεί και επειδή οποιοσδήποτε μπορεί να λέει ό,τι του καπνίσει για τη μορφή της ιστορίας αν κάποια γεγονότα είχαν διαφορετική έκβαση, μπορώ κι εγώ να ισχυρίζομαι ότι αν είχε επικρατήσει ο Δημοκρατικός Στρατός η Ελλάδα θα μπορούσε να έχει την τύχη της Σλοβενίας ή της Τσεχίας π.χ. Καθόλου άσχημα έτσι; Μπορώ επίσης να ισχυρίζομαι ότι η ένταξη της Ελλάδος στο «ανατολικό μπλοκ» θα είχε αποτρέψει την κατάρρευσή του και σήμερα τα πράγματα στη Μέση Ανατολή θα ήταν πολύ πιο ειρηνικά. Μπορώ να ισχυρίζομαι ότι ο Ελληνισμός της Κωνσταντινούπολης θα είχε αποφύγει τις διώξεις, ότι η «φίλη και γείτων» θα ήταν πολύ διαλλακτικότερη απέναντί μας κι ότι θα είχαμε αποφύγει τον Αττίλα. Θα είχαμε γλυτώσει από τους καταπατητές και τα αυθαίρετα. Θα είχαμε αποφύγει να κάνουμε τα πάντα τσιμέντο - ας όψεται η αντιπαροχή. Θα είχαμε υποστεί ωστόσο τα ελεεινά μπλόκια κατοικιών - που κακώς τα θεωρούμε «σοβιετικού τύπου», όλη η δυτική Ευρώπη είναι γεμάτη τέτοια μπλόκια.
Μας «έσωσε», λοιπόν, το σχέδιο Μάρσαλ; Κάποιους σίγουρα τους έσωσε. Και τους έσωσε για τα καλά! Κάποιους άλλους, όμως, τους έστειλε στα ξερονήσια. Και κάποιους άλλους στα θυμαράκια. Βλέπετε, ο Ελληνικός Εμφύλιος δεν έγινε για τη νομή της εξουσίας. Αν υπήρχε ένα στοιχειώδες αστικό κράτος κάπου θα χωρούσε και το Κ.Κ.Ε. και ο υπόλοιπος ΕΑΜογενής χώρος, όπως χώρεσε στην Ιταλία και τη Γαλλία. Όμως όχι, ο εμφύλιος έγινε για τη νομή της μάσας, του ροκανίσματος του Σχεδίου Μάρσαλ, δηλαδή, από την ντόπια κλεπτοκρατία (και όχι πλουτοκρατία, βεβαίως). Η μεγάλη ευκαιρία για την Ελλάδα χάθηκε ακριβώς τότε, εξ αιτίας της ανυπαρξίας μια σοβαρής αστικής τάξης που θα μπορούσε να αξιοποιήσει παραγωγικά το σχέδιο Μάρσαλ. Οι κομπραδόροι, οι αεριτζήδες και οι μαυραγορίτες επέβαλαν, ουσιαστικά, τον Εμφύλιο προκειμένου καταβροχθίσουν μετά την πίτα ανενόχλητοι.
Η πρόσφατη ιστορική έρευνα αποκαλύπτει ότι αυτό που επικράτησε ν' αποκαλείται και «δεύτερο αντάρτικο» δεν είχε την παραμικρή σχέση με ...προλεταριακή επανάσταση ή με προσπάθεια να εγκατασταθεί κομμουνιστικό καθεστώς και άλλα τέτοια αφελή. Ανεξάρτητα, φυσικά, από τη σχετική ρητορική του Κ.Κ.Ε. που ήταν υποχρεωμένο να την ακολουθεί για λόγους συνοχής ενός μάλλον ετερόκλητου στρατού - και λόγω μωρίας της ηγεσίας του βεβαίως. Η συγκρότηση του Δημοκρατικού Στρατού ήταν πρώτ' απ' όλα μια πράξη απελπισμένης αυτοάμυνας όχι μόνω των οπαδών του Κ.Κ.Ε. αλλά και παλιών αγωνιστών του Ε.Α.Μ. που κυνηγήθηκαν αγρίως και ανηλεώς κατά την περίοδο της «λευκής τρομοκρατίας» που επακολούθησε τη Συμφωνία της Βάρκιζας. Είτε με το Σχέδιο Μάρσαλ, είτε χωρίς αυτό, ο Δημοκρατικός Στρατός δεν είχε την παραμικρή ελπίδα να επικρατήσει. Μοναδική επιδίωξή του ήταν η επιβίωση και σκοπός του ένας έντιμος συμβιβασμός που ουδέποτε του προσφέρθηκε. Αντίθετα, το καθεστώς Εμφυλίου διατηρήθηκε σχεδόν 25 χρόνια μετά την παύση των εχθροπραξιών. Άραγε, αν δεν υπήρχε το Σχέδιο Μάρσαλ, μήπως θα είχαμε αποφύγει και την περίοδο πολιτικής ανωμαλίας που κράτησε μέχρι το 1974;
Αλβανία ή Βουλγαρία;
Αναρτήσεις
11 σχόλια
Καλησπέρα...
Πολύ ενδιαφέρον το κείμενό σου. Προσωπικά δεν ξέρω αν επεκράτησε η Δεξιά ή το σχέδιο Μάρσαλ ή τι θα γινόταν αν επικρατούσε ο Δημοκρατικό Στρατός...
Δεν ξέρω αν θα είμασταν Αλβανία ή Τσεχία. Δεν ξέρω τίποτα από όλα αυτά και τα εντάσω στην "αμπελοφιλοσοφία" της Ιστορίας το "Αν". Δεν ξέρω ποιος κέρδισε, ξέρω ποιος έχασε..
Και αυτός που έχασε είναι ο λαός...Ουτε το ΚΚΕ ούτε οι Εθνικόφρωνες. Έχασε ο λαός που σύρθηκε σε ένα πρωτοφανή εμφύλιο. Που όταν στο τέλος του Πολέμου όλοι κοίταξαν την Ειρήνη και το μέλλον εμείς κατασκοτωνόμαστε μεταξύ μας. Δεν υπάρχει χειρότερο και πιο ηλίθιο πράγμα από έναν εμφύλιο...
Νομίζω ότι τα πράγματα είναι πολύ κοντά στην περιγραφή που κάνεις. Βέβαια, τώρα έχουμε την πολυτέλεια να βλέπουμε πολύ πιο καθαρά απ' ότι οι άνθρωποι τότε, ένεκα της χρονικής απόστασης.
Χαίρομαι και για τη διαπίστωση για... τις εργατικές κατοικίες! Είχα αρχίσει να πιστεύω ότι είμαι ο μόνος που δεν έβλεπε διαφορές στις κατασκευές ανάμεσα σε Ανατολή και Δύση...
Καλά, μόνο στην Ελλάδα λέγονται αυτά.
Αφού η συγκρότηση του ΔΣΕ "ήταν πρώτ' απ' όλα μια πράξη απελπισμένης αυτοάμυνας όχι μόνω των οπαδών του Κ.Κ.Ε. αλλά και παλιών αγωνιστών του Ε.Α.Μ. που κυνηγήθηκαν αγρίως και ανηλεώς κατά την περίοδο της «λευκής τρομοκρατίας»", τότε πού βρήκαν οι άγιοι αυτοί άνθρωποι το βαρύ πυροβολικό, τους όλμους, τα δεκάδες χιλιάδες τουφέκια, αντιαρματικά και λοιπά;
@ καλυβομαραντζίδης
Σημασία δεν έχει ο οπλισμός, αλλά η τακτική του ΚΚΕ, η οποία από το 1945, ήδη, ήταν μια τακτική ενός αξιοπρεπούς συμβιβασμού. Να θυμίσω ότι το ΚΚΕ δεν διέταξε από την αρχή του Εμφυλίου την ανάκληση όλων των εφεδρειών και την προώθησή τους στο βουνό αλλά και η στρατολόγηση που έκανε στην αρχή, όταν ακόμη μπορούσε, ήταν επιλεκτική, καθώς η ηγεσία του ήταν προσανατολισμένη ουσιαστικά σ' ενα συνδυασμό νόμιμης δράσης και ένοπλης πάλης, σαν στοιχείο αυτοπροστασίας των μελών του που διώκονταν από τους γερμανοτσολιάδες και σαν μέσο πολιτικής πίεσης για να του επιτραπεί ένας πολιτικός ρόλος μακριά από το περιθώριο, που του επιφύλασσαν οι Άγγλοι και το Παλάτι.
Τώρα για τα όπλα. Στην αρχή ήταν όπλα που είχαν κρύψει αρκετοί από τη Συμφωνία της Βάρκιζας. Στη συνέχεια αρκετός οπλισμός προήλθε από τον εύκολο σχετικά αφοπλισμό και τη διάλυση μονάδων των ΜΑΥ και της Χ, από τους εμπειροπόλεμους άνδρες του ΔΣΕ. Ο βαρύτερος οπλισμός προήλθε είτε από λάφυρα στρατιωτικών επιτυχιών σε βάρος του Εθνικού Στρατού και της Χωροφυλακής (και ήταν αρκετές αυτές) είτε από βοήθεια που ήλθε από τη Γιουγκοσλαβία, κυρίως, και πολύ λιγότερο την Αλβανία (αν θυμάμαι καλά). Πάντως αυτό που αναφέρεις ως "βαρύ οπλισμό" ήταν ιδιαίτερα περιορισμένος (βλ. στατιστικά στο βιβλίο του Γ. Μαργαρίτη για τον Εμφύλιο) και οπωσδήποτε δεν μπορούσε να συγκριθεί με τίποτε με τον άφθονο οπλισμό που παρείχαν οι Άγγλοι και στη συνέχεια οι Αμερικάνοι στον Εθνικό Στρατό. Βομβαρδιστικά, τεθωρακισμένα, ολόκληρες πυροβολαρχίες, κλπ
Δεν αντιλαμβάνομαι την απορία σας κε Καλυβομαραντζίδη.
Αυτοάμυνα νοείται μόνον από κάποιον που έχει όπλο. Κάποιος που δεν έχει όπλο απλώς πάει σαν το σκυλί στ' αμπέλι. Το πού βρήκε τα όπλα ο ΔΣΕ είναι το πρόβλημα ή για ποιο λόγο συγκροτήθηκε;
Τα όπλα είχαν αποκρυβεί κατά πάραβαση της συμφωνίας της Βάρκιζας. Το ίδιο το ΚΚΕ παρέδωσε τους οπαδούς του στην ακροδεξιά λαμβάνοντας αμνηστεί για 50 μεγαλοστελέχη του, στον Λίβανο.
Το ίδιο το ΚΚΕ οργάνωσε την ομηρία το Γενάρη του 1945 χωρίς αντικειμενικό σκοπό και χωρίς μέσα να συντηρήσει του ομήρους.
Ολα αυτά μαζί (και άλλα πολλά) δείχνουν ότι η ηγεσία του ΚΚΕ είχε υπόψη της τον τρίτο γύρο, πα΄ντα σε συνάρτηση με τιε διεθνείς εξελίξεις.
Και κάτι ακόμη: Εάν ο Μαργαρίτης υπήρξε ιστορικός δεν υπήρξε αρκετά...
@ καλυβομαραντζίδης
Παράβαση της Συμφωνίας της Βάρκιζας ήταν το όργιο τρομοκρατίας που επικρατούσε στην ύπαιθρο από τους ταγματασφαλίτες και τους γερμανοτσολιάδες και όχι τα λιανοντούφεκα που έκρυψαν όσοι κατάλαβαν (χωρίς οδηγία από το επίσημο ΚΚΕ) την παγίδα της Βάρκιζας.
Θα έπρεπε ίσως περισσότερο να σας απασχολεί το αδιαμφισβήτητο ιστορικό και εξόχως ντροπιαστικό γεγονός, οι συνεργάτες των Γερμανών και οι μαυραγορίτες, αντί να οδηγούνται με την απελευθέρωση στα αποσπάσματα επί προδοσία, να καταλαμβάνουν, μετά δόξης και τιμής, τις υψηλότερες θέσεις στην πολιτική, οικονομική, στρατιωτική και κοινωνική ζωή του τόπου και μάλιστα για δεκαετίες. Κι όλα αυτά σε έναν τόπο που έζησε έναν λιμό, τα Καλάβρυτα, το Δίστομο ή τον Χορτιάτη και τη Βιάνο. Αυτό αν είναι σκάνδαλο...
Συγγνώμη από τον οικοδεσπότη για την κατάχρηση φιλοξενίας.
Ο διάλογος δεν είναι «κατάχρηση φιλοξενίας» ;-) Απλά, καλόν είναι να μην ξεφεύγουμε (πολύ) από τη θεματολογία.
Η γιαγιά μου έλεγε πως μονός καυγάς δεν γίνεται. Ευθύνες για τον εμφύλιο φέρουν και οι δύο παρατάξεις. Αλλά το ζήτημά μας δεν είναι εκεί. Το ζήτημα είναι ότι αν η Ελλάδα «σώθηκε» χάρη στο Σχέδιο Μάρσαλ. Αυτό που ισχυριστήκαμε είναι ότι (1) δεν υπήρχε καμμία περίπτωση η Ελλάδα, είτε με, είτε χωρίς το Σχέδιο Μάρσαλ, να περάσει Ανατολικό Μπλοκ (2) το Σχέδιο Μάρσαλ, αντί να χρησιμεύσει ως μοχλός ανάπτυξης, «φαγώθηκε» από τα εγχώρια τρωκτικά που συντήρησαν ένα εμφυλιοπολεμικό καθεστώς για 25 ολόκληρα χρόνια μόνο και μόνο για να κρατήσουν όλη τη λεία για πάρτη τους.
Φίλτατε vrennus,
σε συνθήκες ακραίας πόλωσης όπως το 46-49 είναι φυσικό τα δυναμικά, με την πιο χυδαία έννοια της λέξης, να επικρατούν.
Μην ξεχνούμε ότι οι πρωτεργάτες, οι εμπνευστές και οι αυτουργοί στα Τάγματα Ασφαλείας ήταν οι λεγόμενοι βενιζελικοί.
Ο "εξαποδώ", προφανώς αγνοεί ότι έγιναν δίκες δωσιλόγων και μάλιστα ο Ράλλης, φυλακισμένος, τελευταία στιγμή μεταφέρθηκε για να πεθάνει σπίτι του με διαγνωσμένο καρκίνο.
Οσον αφορά το σχέδιο Μάρσαλ, σε πολλά έχεις δίκιο, σε άλλα άδικο.
Θα προτιμούσα μια αναφορά στα ΜΟΠ, και στα 3 ΚΠΣ που φαγώθηκαν εν πλήρει δημοκρατία, την εποχή που εμείς είμαστε αυτόπτες μάρτυρες και που λεηλατήθηκαν για να πλουτίσουν 100 οικογένειες-νέα τζάκια.
Δεν θα συνεχίσω, δεν αφορά το μπλογκ μια πραγματική αποτίμηση.
Εγώ θα προτιμούσα την Ουγγαρία ή την Πολωνία (σκέψου ότι €=4 πολωνικά και 349,75 ή 225 ουγγρικά φιορίνια). Ετοιμάζω ένα άρθρο για τη φιλοσοφία της Ιστορίας και ποιο τελικά είναι το κύριο θέμα που έπρεπε να συζητάμε. Εφόσον και τα γεγονότα δεν αλλάζουν, ας θυμίσουμε ότι οι ηττημένοι νίκησαν τελικά στη μάχη της Ιστορίας και επανέρχονται δριμύτεροι.
Σαφώς και το σχέδιο Μάρσαλ ήταν ένας ιδεολογικός και όχι ένας οικονομικός μηχανισμός που συντέλεσε στην τελική νίκη. Έχει όμως αξία θα συζητάμε για ένα θέμα, όταν γνωρίζουμε τόσο καλά τα αίτια που οδήγησαν στη μελέτη και την οριοθέτηση της συγκεκριμένης θεματολογίας; Αυτό από μόνο του τελικά μας δείχνει και την αλήθεια, και όχι οι υποθετικές ασυναρτησίες του Μητσοτάκη ή του κάθε ενός από εμάς.
Πολύ ωραίο άρθρο πάντως.
Ακόμ η και σε μια δημοκρατία δυτικού τύπου όπως τις θέσατε ο Μητσοτάκης και τα υπόλοιπα φασιστοειδή δεν θα είχαν θέση. Ο εμφύλιος πουα ακολούθησε τη νικηφόρα πορεία του ΕΑΜ κατά την διάρκεια της κατοχής ήταν απλά μια μάχη για το ποιός θα καταληστεύει τον ελληνικό λαό.
Εσείς τι λέτε;