Η (διακριτική) γοητεία των σκανδάλων

Σκάνδαλα δεν υπάρχουν - πλέον. Το τελευταίο σκάνδαλο που γνώρισε η ανθρωπότητα πρέπει να ήταν το σουρρεαλιστικό μανιφέστο και το κίνημα των σουρρεαλιστών. Η παρακμή του σουρρεαλιστικού ρεύματος και η ενσωμάτωση του σκανδαλώδους χαρακτήρα του στη mainstream κουλτούρα εξαφάνισε και τα σκάνδαλα. Εντελώς σκανδαλωδώς όμως, στη χώρα μας, τη χώρα του υπαρκτού σουρρεαλισμού, συνεχίζουμε να αναζητούμε σκάνδαλα.

Όσοι αντιλαμβάνονται την λειτουργία του αστικού κράτους γνωρίζουν πολύ καλά ότι η εξάρτηση της πολιτικής εξουσίας από την οικονομική εξουσία είναι πλήρης και απόλυτη. Η εξάρτηση αυτή δεν μπορεί παρά να (ανα)τροφοδοτείται με μεταβιβάσεις πόρων από την οικονομική προς την πολιτική εξουσία και το αντάλλαγμα βεβαίως είναι ότι θα διασφαλίζεται η θέση των οικονομικών ελίτ και θα αναπαράγονται οι σχέσεις οικονομικής κυριαρχίας. Οι προμήθειες, λοιπόν, οι μίζες, δεν είναι τίποτε περισσότερο από μια από τις πολλές πράξεις της διαδικασίας υπαγωγής της πολιτικής εξουσίας στην οικονομική. Δεν είναι δηλαδή μια εξαιρετική κατάσταση, και επομένως σκανδαλώδης, αλλά μια διαδικασία συστημ(ατ)ική και εγγενής στη λειτουργία του καπιταλισμού και του αστικού κράτους. Σκάνδαλα λοιπόν δεν υπάρχουν, εκτός αν σκάνδαλο θεωρήσουμε την ίδια την ύπαρξη του καπιταλιστικού κράτους.

Βεβαίως, μπορεί οι μίζες να μην είναι σκανδαλώδες γεγονός, δεν παύει ωστόσο να είναι σκανδαλιστικό. Έτσι, μπορεί να μην υπάρχουν σκάνδαλα, υπάρχει όμως σκανδαλολογία. Σκανδαλολογία που ο τύπος συντηρεί μεν για εμπορικούς λόγους, όμως αυτή είναι μόνο η μια όψη του ζητήματος. Στην πραγματικότητα, ο τύπος σκανδαλολογεί για να σκανδαλίζει, άρα και να κρύψει ενδεχομένως σκανδαλώδεις πράξεις και σκανδαλώδη γεγονότα. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι το σκάνδαλο είναι η σκανδαλολογία, αν η τελευταία δεν ήταν συστηματική πρακτική του τύπου για να συσκοτίζει τις πραγματικές όψεις των σχέσεων της οικονομικής και πολιτικής εξουσίας. Μη μας διαφεύγουν οι σχέσεις του τύπου, του λεγομένου «προοδευτικού» ειδικότερα, με το εγχώριο κρατικοδίαιτο κεφάλαιο.

Ο σκανδαλολόγος και σκανδαλολάγνος τύπος δεν ενδιαφέρεται να αποκαλύψει σκάνδαλα αλλά να τα συσκοτίσει. Γι΄αυτό σκανδαλολογεί, γι' αυτό προσπαθεί να βγάλει από τη μύγα ξύγκι, ακριβώς για να μας πείσει ότι ουσία στην υπόθεση δεν υπάρχει. Γιατί κάθε άλλο παρά ουσία υπάρχει στην εναγώνια προσπάθεια να ενοχοποιηθούν ως χρηματισθέντες ένας πρωτοκλασσάτος βουλευτής που αγόρασε εξοπλισμό γραφείου με πίστωση κι ένας υπουργός που πήγε να παρακολουθήσει ποδόσφαιρο στο εξωτερικό με την παρέα του. Κάθε σοβαρός άνθρωπος αντιλαμβάνεται ότι τα γεγονότα αυτά, από μόνα τους, δεν σημαίνουν απολύτως τίποτε, ούτε καν τη σκανδαλολάγνο διάθεση του κοινού ικανοποιούν μετά από μερικές μέρες. Ο τύπος, λοιπόν, διυλίζει τον κώνωπα για να μας δείξει ότι ζουμί τελικά στην υπόθεση δεν υπάρχει, ώστε όλοι μαζί μετά να καταπιούμε την κάμηλο, τις πραγματικές, δηλαδή, σχέσεις εξάρτησης της πολιτικής από την οικονομική εξουσία: τις «χορηγίες» που εισρέουν στα κομματικά ταμεία, την προθυμία πολιτικών να δηλώνουν το παρών σε επιχειρηματικές εκδηλώσεις, τους νόμους που συντάσσονται από νομικές υπηρεσίες επιχειρήσεων κλπ. κλπ. κλπ.