Κατασκευάζοντας την Πραγματικότητα

(Με αφορμή τα πρόσφατα γεγονότα σχετικά με τα έργα στο Βοτανικό)

Είτε υπάρχει μία μόνο αλήθεια είτε υπάρχουν πολλαπλές αλήθειες, γι' αυτούς που το ζήτημα της αλήθειας τους απασχολεί στο φιλοσοφικό επίπεδο είναι βέβαιο το εξής. Η κάθε αλήθεια είναι μια ανάγνωση της αντικειμεικής πραγματικότητας. Οι μεν υπέρμαχοι της μίας αλήθειας υποστηρίζουν ότι η πραγματικότητα επιδέχεται μόνο μία ορθή ανάγνωση οι δε υπάρμαχοι της πολλαπλότητας της αλήθειας υποστηρίζουν ότι η πραγματικότητα επιδέχεται πολλάπλές, εξ ίσου ορθές, αναγνώσεις. Για την πραγματικότητα δεν γίνεται λόγος - ή εν πάση περιπτώσει η αλήθεια, είτε είναι μία είτε όχι, αναφέρεται σε μία πραγματικότητα. Η μη-πραγματικότητα επομένως είναι, ταυτολογικά θα λέγαμε, αναληθής.

Αν όμως η αλήθεια είναι ανάγνωση της πραγματικότητας, και αφού η ανάγνωση προϋποθέτει κείμενο, τότε και η πραγματικότητα ενός κειμένου θα μπορούσε, μέσα από την ανάγνωσή του, να αποκαλύψει μία αλήθεια. Και αφού η αλήθεια είναι ανάγνωση της πραγματικότητας, το κείμενο θα μπορούσε να κατασκευάσει μία πραγματικότητα, μια ιδεατή πραγματικότητα, μια μη-πραγματική πραγματικότητα εάν αναγνωσθεί ως αληθές. Αν λοιπόν ένα κείμενο που περιγράφει μια μη-πραγματικότητα αναγνωστεί ως αληθές, τότε η μη-πραγματικότητα του κειμένου μετασχηματίζεται αυτομάτως σε αληθινή πραγματικότητα στη συνείδηση του αναγνώστη.

Καθόλου τυχαία λοιπόν η κατοχή της αλήθειας ταυτίστηκε ανέκαθεν με την ικανότητα της παραγωγής κειμένων, με την κατοχή του λόγου ευρύτερα, και ο εγγράμματος, αυτός δηλαδή που μπορεί να συντάξει ένα κείμενο ή αυτός που κατείχε τον λόγο, και γνώριζε και να λογαριάζει, θεωρούταν κάτοχος της αλήθειας. Επειδή όμως η αλήθεια είναι ανάγνωση, αυτός που ελέγχει το τι αναγιγνώσκεται, το τι διαβάζεται, ελέγχει και την αλήθεια. Και αυτός που ταυτόχρονα παράγει και ελέγχει τι διαβάζεται μπορεί και να κατασκευάζει την αλήθεια.

O William Randolph Hearst κατά πάσα πιθανότητα γνώριζε αυτήν την αλήθεια όταν λίγο πριν το γύρισμα του 20ου αιώνα τα κείμενα της εφημερίδας του που περιέγραφαν μια μη-πραγματικότητα ισπανικών εχθρικών ενεργειών εναντίον των Η.Π.Α. αναγνώστηκαν ως αλήθεια για να παραγάγουν την αδυσώπητη πραγματικότητα του ισπανοαμερικανικού πολέμου. Το 1917 ο αμερικανικός τύπος (ξανά) έγινε το όργανο που μετέστρεψε την μέχρι τότε αλήθεια της φιλειρηνικής πολιτικής στην αλήθεια της επιτακτικής ανάμιξης στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, και την πραγματικότητα της Αμερικανικής ουδετερότητας στην πραγματικότητα της αποφασιστικής συμμετοχής - κι ενός πρωτοφανούς πογκρόμ φιλειρηνιστών και γερμανικής καταγωγής Αμερικανών. Στη ναζιστική Γερμανία η κατασκευασμένη αλήθεια δημιούργησε έναν αποδιοπομπαίου τράγου, τους Εβραίους - και την σκληρή πραγματικότητα του ολοκαυτώματος. Στην σημερινή Ελλάδα ο αποδιοπομπαίος τράγος, ο υπεύθυνος για όλα τα κακά που συμβαίνουν στη χώρα, από τις ταραχές του Δεκέμβρη μέχρι και για την καθυστέρηση στην κατασκευή του νέου γηπέδου του Παναθηναϊκού είναι ο ΣΥΡΙΖΑ, ο επικεφαλής του κ. Αλαβάνος κιο πρόεδρος του ΣΥΝ ο κ. Τσίπρας! Οι μηχανισμοί που κατασκευάζουν αυτή την πραγματικότητα είναι ίδιοι κι απαράλλακτοι με τις περιπτώσεις που προαναφέραμε.

Η περίπτωση του νέου γηπέδου του Παναθηναϊκού είναι εξόχως αποκαλυπτική. Ως γνωστόν ψηφίστηκε ένας νόμος σαν αυτούς που ψηφίζονται νύχτα στη Βουλή όπου ένας επιχειρηματίας παίρνει διπλάσιο συντελεστή δόμησης και δίνει το 25% του οικοπέδου του για να γίνει το νέο γήπεδο του Παναθηναϊκού - με προφανή αν και ανομολόγητο σκοπό να χρησιμοποιηθούν οι φίλοι της ομάδας σαν μοχλός πίεσης σε περίπτωση που εκδηλωνόντουσαν αντιδράσεις. Πρακτική συνήθης που θα περνούσε απαρατήρητη αν ορισμένοι συμπολίτες μας δεν προσέφευγαν στο ΣτΕ προκειμένου να ανατρέψουν κάποιες από τις ρυθμίσεις του νόμου και συγκεκριμένα το δικαίωμα του επιχειρηματία να χρησιμοποιήσει τον διπλάσιο συντελεστή δόμησης στην κατασκευή εμπορικού κέντρου. Όταν άρχισε να διαφαίνεται ότι η προσφυγή θα γινόταν δεκτή, η πραγματικότητα, με όχημα τον τύπο, μεταστράφηκε στην κατασκευασμένη αλήθεια ότι ο ΣΥΡΙΖΑ, ο κ. Αλαβάνος κι ο κ. Τσίπρας στρέφονται κατά της κατασκευής του γηπέδου. Κι όταν η απόφαση του ΣτΕ ρητά ανέφερε ότι η κατασκευή του γηπέδου δεν παρεμποδίζεται σύσσωμος - σχεδόν - ο τύπος επικύρωνε ως αληθή την κατασκευασμένη πραγματικότητα ότι το ΣτΕ - και επομένως ο ΣΥΡΙΖΑ, ο κ. Αλαβάνος κι ο κ. Τσίπρας - σταματά τα έργα για το γήπεδο.

Συμπέρασμα: Η αλήθεια είναι προνόμιο αυτού που παράγει και ελέγχει την πληροφόρηση. Η αλήθεια είναι η ανάγνωση αυτού του πληροφοριακού λόγου. Η πραγματικότητα είναι η κατσκευασμένη πραγματικότητα του «αληθούς» πληροφοριακού λόγου.