Το σπίτι του κρεμασμένου

Η σύγχρονη Αστική Δημοκρατία γνωρίζει καλά από δήμιους και δημόσιες εκτελέσεις ηγετών. Ο Κάρολος ο Α' της Αγγλίας έφαγε το κεφάλι του, για να πάρει την εξουσία αυτός ο πουριτανός ο Κρόμγουελ, ο νεκρός του οποίου γνώρισε με τη σειρά του τη βεβήλωση από τους επανακάμψαντες βασιλόφρονες. Η Γαλλική Επανάσταση ποτίστηκε με το αίμα του Λουδοβίκου και της Μαρίας - Αντουανέττας προς τέρψιν του φιλοθεάμονος παριζιάνικου κοινού που προφανώς δεν είχε ακόμη ανακαλύψει τους καλούς τρόπους και τη φινέτσα. Αλλά αυτά συνέβαιναν διακόσια χρόνια πριν, τώρα είμαστε πολιτισμένοι, ή μήπως όχι;

Ομολογώ πως δήμιους με κουκούλες κι ατιμωτικούς δημόσιους απαγχονισμούς περίμενα να δω μόνο σε ταινίες, όχι σ' ένα δελτίο ειδήσεων - και μάλιστα με ανατριχιαστικές περιγραφές, με επιστημονικοφανή σοβαροφάνεια, για το τι ακριβώς συμβαίνει σε κάποιον όταν απαγχονίζεται. Στο τέλος του 2006 μ.Χ. έμελλε να το δούμε κι αυτό.

Κανείς, νομίζω, δεν αμφιβάλλει πλέον πως ο σχεδόν δημόσιος απαγχονισμός του Σαντάμ Χουσέιν ήταν πράξη αντεκδίκησης και όχι πράξη απονομής δικαιοσύνης. Σ' αυτό συνηγορεί και η παρωδία δίκης που προηγήθηκε, μπρος στην οποία η δίκη των μελών της 17 Νοέμβρη φαντάζει υπόδειγμα δικονομικής διαδικασίας, αλλά και η σπουδή να εκτελεστεί η εσχάτη των ποινών για ένα έλασσον έγκλημα, όσο έλασσον έγκλημα μπορεί να είναι να ξεκληριστεί ένα ολόκληρο χωριό. Βέβαια, χωριά ξεκληρίζονται για ψύλλου πήδημα στο Αφγανιστάν, ή πάλι στη Σερβία μπορεί και να βομβαρδίζονται «κατά λάθος» επιβατηγές αμαξοστοιχίες, αλλά δεν νομίζω να καταλήξει ποτέ κανείς στην αγχόνη για τέτοιες παράπλευρες απώλειες. Αυτό που μένει είναι πως ο ενοχλητικός Σαντάμ βγήκε απ' τη μέση, οπότε εξέλιπε ο κίνδυνος ν' αποκαλυφθεί σε κάποια άλλη δίκη τι συνέβη κι ο άλλοτε πιστός φίλος των Η.Π.Α. μεταβλήθηκε σε ενσάρκωση του διαβόλου. Μου φαίνεται πως κάποιοι πέρ' απ' τον Ατλαντικό κοιμούνται πιο ήσυχοι.

Εγκληματίες πολέμου, ως γνωστόν, εκτελούνται πάντοτε από την πλευρά των ηττημένων. Οι σχετικές δίκες δεν είναι πράξεις απονομής δικαιοσύνης, είναι πολτικές πράξεις. Έτσι, όπως μόνο οι Ναζί εγκληματίες πολέμου στήθηκαν στην αγχόνη αλλά όχι κι οι υπεύθυνοι για το ολοκαύτωμα της Δρέσδης π.χ. ή για τις ατομικές βόμβες στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι, όπως μόνον ο «σατανάς» Μιλόσεβιτς κατέληξε στο διεθνές δικαστήριο, αλλά όχι κι ο Κροάτης ομόλογός του Φράνιο Τούτζμαν, έτσι κι ο Σαντάμ κατάληξε στην αγχόνη επειδή έχασε τον πόλεμο. Ρητορείες ότι τάχα αποδόθηκε δικαιοσύνη και τα συναφή απευθύνονται στους αφελείς που δεν μπορούν να δουν ότι κάθε εκτέλεση πολιτικού ηγέτη είναι πρωτίστως πολιτική πράξη και ελάχιστα έχει να κάνει με τη δικαιοσύνη.

Ο θάνατος του Σαντάμ σηματοδοτεί και τη διάλυση του Ιράκ. Η ενότητα αυτού του καθαρά τεχνητού κράτους, που σχεδιάστηκε από το Λώρενς της Αραβίας προκειμένου να βολευτούν οι γιοι του Shareef (don't like it rock the Casbah) της Μέκκας Χουσέιν, ήταν αποτέλεσμα της σκληρής διακυβέρνησης του εκτελεσθέντος δικτάτορα. Με την εισβολή των Αμερικανοάγγλων και την επακόλουθη κατάρρευση του καθεστώτος, το Ιρακ διαλύθηκε στα εξ ων συνετέθη. Στον Κουρδικό πληθυσμό του βορρά που ελέγχει και τις πετρελαιοπαραγωγές περιοχές του Κιρκούκ και της Μοσούλης. Στον Σιιτικό - Περσικό πληθυσμό του νότου που ελέγχει τις πετρελαιοπαραγωγές περιοχές του Περσικού κόλπου. Τον Σουνιτικό πληθυσμό γύρω από τη Βαγδάτη που δεν ελέγχει παρά την ανάμνηση της λαμπρής ιστορίας του χαλιφάτου των Αβασσιδών.

Είναι αστείο να νομίζει κανείς ότι οι τρεις αυτοί πληθυσμοί του Ιράκ που δεν έχουν τίποτε να τους ενώνει είναι δυνατόν να συνυπάρξουν στα πλαίσια ενός κράτους υπό δημοκρατική διακυβέρνηση, έστω και υπό τη μορφή κάποιου τύπου ομοσπονδίας. Λαοί που είναι ακόμη κοινωνικά συγκροτημένοι στη βάση της φυλής το πολύ - πολύ να εκλέξουν έναν Εμίρη, όχι να συγκροτήσουν ένα δημοκρατικό κράτος δυτικού τύπου. Το ερώτημα είναι τι θ' απογίνουν τα τρία «εμιράτα» που αναμένεται να προκύψουν όταν θ' αποχωρήσουν τα κατοχικά στρατεύματα που συντηρούν μιαν επίπλαστη ενότητα.

Ήδη οι Κούρδοι του βορρά, οι νέοι καλοί φίλοι των Η.Π.Α., προετοιμάζουν το ανεξάρτητο κράτος τους και εποφθαλμιούν τις κουρδικές περιοχές των γύρω κρατών. Μοιραία, κάποια στιγμή θα συγκρουστούν με την Τουρκία, μάλλον και με το Ιράν και τη Συρία. Οι Κούρδοι φαίνεται να πιστεύουν στην αμέριστη υποστήριξη των Αμερικανών και να προσδοκούν να διαδεχτούν την Τουρκία ως περιφερειακή δύναμη στη Μέση Ανατολή! Όπως και να 'ναι, δεδομένου ότι ούτε η Τουρκία, ούτε το Ιράν θα εκχωρήσουν πρόθυμα μέρος της κυριαρχίας τους στο υπό σύσταση Κουρδικό κράτος, η περιοχή θα υποφέρει για καιρό από συγκρούσεις.

Όσο θα μαίνεται ο εμφύλιος στο Ιράκ μεταξύ Σουνιτών και Σιιτών, τόσο τα γειτονικά κράτη θα επιχειρούν να αυξήσουν την επιρροή τους όπου έχουν ερείσματα. Οι Σιίτες του νότου ποτέ δεν έκρυψαν τις καλές σχέσεις τους με το γειτονικό Ιράν, προς το οποίο προσβλέπουν περισσότερο απ' ότι στην αμερικανική υποστήριξη. Από την άλλη μεριά, οι Σουνίτες του κεντρικού Ιράκ διατηρούσαν ανέκαθεν καλές σχέσεις με τη Συρία και την Ιορδανία (τα τρία κράτη στα οποία επρόκειτο να βασιλεύσουν οι γιοί του Σαρίφ Χουσέιν της Μέκκας) ενώ και η Σαουδική Αραβία έχει δείξει ιδιαίτερο ενδιαφέρον να τους «προστατεύσει». Παρένθεση, η Ιορδανία και η Σαουδική Αραβία είναι ...δημοκρατίες; Ίσως, τελικά να δούμε μια από τις πιο κοσμικές και προοδευτικές, για τα μέτρα του αραβικού κόσμου φυσικά, χώρα, το Ιράκ, να γίνεται λεία των δύο πλέον σκοταδιστικών ισλαμικών καθεστώτων, της Σαουδικής Αραβίας και του Ιράν, που «καίγονται» ν' αυξήσουν την επιρροή τους στο μουσουλμανικό κόσμο. Άλλωστε, στην ίδια περιοχή επισημοποιήθηκε το σχίσμα Σιιτών - Σουνιτών μουσουλμάνων, ένα σχίσμα καθαρά πολιτικό που περιβλήθηκε το μανδύα του θρησκευτικού, ίσα - ίσα για να δώσει στους πρώην Ζωροάστρες Πέρσες την δυνατότητα ν' ανακαλύψουν και στο μουσουλμανισμό μια Αγία Τριάδα: Θεός, Μωάμεθ, Άλι.

Όπως και να 'χει, είτε εκτελείτο είτε όχι ο Σαντάμ Χουσέιν ηρεμία η περιοχή δεν πρόκειται να δει στο προσεχές μέλλον. Κι η τιμή του πετρελαίου μπορεί να έχει πέσει αρκετά κάτω από τα $100 το βαρέλι, παραμένει ωστόσο αρκετά υψηλή ώστε να καθίσταται συμφέρουσα η άντληση από τα πλούσια αλλά δυσπρόσιτα κοιτάσματα της αφιλόξενης Αλάσκας, πράγμα που πρέπει να χαροποιεί του φίλους του πλανητάρχη.