Γεννημένοι Δολοφόνοι;

Εγκληματίας γεννιέσαι ή γίνεσαι; Είναι η "κακούργα η κοινωνία", η ανατροφή, η οικογενειακή κατάσταση, κάποιο τραύμα στην τρυφερή ηλικία που οδηγεί στην παραβατική, στην έκνομη συμπεριφορά; Ή μήπως είναι απλά θέμα κάποιων γονιδίων, παρουσίας ή έλλειψης μερικών ενζύμων και πρωτεϊνών; Μήπως το αν θ' ακολουθήσουμε παραβατική συμπεριφορά ή θα συμμορφωθούμε στις κοινωνικές νόρμες είναι προσδιορισμένο ήδη από τη στιγμή που γεννιόμαστε; Τέτοια ζητήματα θίγει στο άρθρο του στην "Ελευθεροτυπία" της 2/10/2006 ο κ. Τάκης Μίχας.

Σύμφωνα μ' αυτά που γράφει ο καλός δημοσιογράφος, πολλές πρόσφατες έρευνες φαίνεται να δείχνουν ότι για την παραβατική συμπεριφορά, αν και συνεισφέρουν κάποιοι κοινωνικοί παράγοντες, η γενετική προδιάθεση είναι αυτή που τελικά καθορίζει αν κάποιος θα υιοθετήσει παραβατική συμπεριφορά ή όχι. Δεν θα είχε αξία να ασχοληθούμε ιδιαίτερα μ' αυτές τις έρευνες αν τόσο η μεθοδολογία τους όσο και πορίσματά τους δεν είχαν πολύ ενδιαφέρουσες προεκτάσεις. Ήδη στο άρθρο του ο κ. Μίχας συναρτά τα πορίσματα των ερευνών αυτών με την καθιερωμένη αντιμετώπιση της παραβατικής συμπεριφοράς από το ποινικό δίκαιο. Σύμφωνα μ' αυτήν, «...η ποινή που επιβάλλεται σε έναν εγκληματία θα πρέπει να είναι ανάλογη με το χαρακτήρα του εγκλήματος και όχι με την πιθανότητα ότι ο εγκληματίας θα επαναλάβει την πράξη του στο μέλλον». Ποια είναι η καινούργια προσέγγιση που εισάγουν αυτές οι έρευνες; Μήπως ότι η παραβατικότητα, αφού είναι προκαθορισμένη γενετικά όπως το χρώμα των ματιών, θα πρέπει ν' αντιμετωπίζεται ως μια φυσιολογική συμπεριφορά; Μήπως ότι οι κοινωνίες μας θα πρέπει ν΄αναθεωρήσουν ριζικά το τι χαρακτηρίζεται παραβατική (εγκληματική) συμπεριφορά; Κι όμως όχι! Παρ' όλο που τα ευρήματα των ερευνών αφορούν τη φύση της ανθρώπινης συμπεριφοράς κανένας προβληματισμός για το περιεχόμενο και την οριοθέτηση της παραβατικής συμπεριφοράς δεν εγείρεται. Τότε, προς τι ο θόρυβος;

Αξίζει να εξετάσουμε από πού προέρχονται αυτού του είδους οι έρευνες για να κατανοήσουμε την κατεύθυνση των προεκτάσεών τους. Οι ενδείξεις μάς οδηγούν να υποθέσουμε βάσιμα ότι αυτές προέρχονται από το χώρο της βιοψυχιατρικής. Η βιοψυχιατρική, σε πολύ γενικές γραμμές, συνιστά μια προσπάθεια να επαναθεμελιωθεί η ψυχολoγία και η ψυχιατρική στη βάση των ευρημάτων της βιολογίας και της νευρολογίας. Παρ' όλη την αμφισβήτηση που έχει δεχτεί η βιοψυχιατρική - πολλοί τη θεωρούν ψευδοεπιστήμη - χαίρει ιδιαίτερης προβολής και υποστήριξης. Ίσως επειδή προάγει τη χρήση φαρμάκων για ν' αντιμετωπίσει τις λεγόμενες ψυχικές ασθένειες. Αν μας απασχολεί ιδιαίτερα η βιοψυχιατρική είναι γιατί, ως τμήμα της κυρίαρχης ιδεολογίας, τα ευρήματά της είναι άμεσα συνυφασμένα με ζητήματα πολιτικής, άρα με τη ζωή μας την ίδια. Στην περίπτωση που αναφερόμαστε τα πορίσματα των ερευνών εισηγούνται μια νέα αντιμετώπιση, όχι του εγκλήματος όπως ίσως να περίμενε κανείς, αλλά του εγκληματία. Εδώ έγκειται το ενδιαφέρον κι εδώ ακριβώς έγκειται η ψευδοεπιστημονικότητα αυτών των ερευνών. Η παραβατικότητα, το έγκλημα, είναι κοινωνική κατηγορία. Η βιοψυχιατρική παίρνει την κοινωνικά προσδιοριζόμενη απαξία του εγκλήματος ως βιολογικό δεδομένο και πάνω εκεί προσαρμόζει τα πορίσματά της. Για τους θεράποντες αυτής της ψευδοεπιστήμης, ο φετιχισμός των εμπειρικών δεδομένων είναι αρκετός για να προσδώσει επιστημονική εγκυρότητα σε μια άποψη.

Δεν είναι δύσκολο να προβλέψουμε πού οδηγούν τέτοιες απόψεις. Οι κοινωνικοί παράγοντες απαλλάσονται από κάθε ευθύνη για τη συμπεριφορά των μελών της κοινωνίας. Αποσιωπείται, λοιπόν, το γεγονός ότι είναι η κοινωνία που θέτει τα όρια μεταξύ ορθής και παραβατικής συμπεριφοράς. Ερήμην, προφανώς, αλλά και αντίθετα ίσως στη βιολογική προδιάθεση των μελών της. Πρόκειται για μια εμφανώς ρατσιστική αντιμετώπιση της παραβατικότητας και ανοίγει το δρόμο σε μεθόδους προληπτικής καταστολής των υποτιθέμενων εγκληματιών - και θα στοιχημάτιζα ότι οι ερευνητές θα προέκριναν ιατρικές μεθόδους προς τούτο. Πρόκειται για μια ζοφερή προοπτική που με περισσή ενάργεια προέβλεψε ο Philip K. Dick στη νουβέλα του «The Minority Report», προοπτική που δεν διέλαθε της προσοχής του αρθρογράφου της «Ελευθεροτυπίας».

Η προσπάθεια να αναχθούν κοινωνικές συμπεριφορές στο πεδίο της ιατρικής επιστήμης, και επομένως να «θεραπευτούν» με ιατρικές μεθόδους, δεν είναι καινοφανής. Ήδη από τις αρχές του 20ου αι. η ψυχιατρική υποσχόταν να θεραπεύσει τις ψυχικές διαταραχές και να αποσυμφορήσει τα κορεσμένα άσυλα ψυχασθενών. Η αντιμετώπιση της αντικοινωνικής συμπεριφοράς, υπό τη μορφή της ψυχικής διαταραχής, έπαυε πλέον να είναι ευθύνη της κοινωνίας - που παρ' όλ' αυτά επιμένει να θέτει τις νόρμες της «κανονικής» συμπεριφοράς - και περιερχόταν στην αρμοδιότητα της (ψυχ)ιατρικής. Λοβοτομή, ηλεκτροσόκ, φαρμακοκαταστολή, όλες αυτές οι υποτιθέμενες θεραπείες ανάγονται σ' αυτή την αντίληψη. Το γεγονός ότι ακόμη και σήμερα όχι μόνο δεν έχουν εντοπιστεί τα αίτια των λεγομένων ψυχικών νόσων αλλά ούτε καν επαρκείς ορισμοί δεν έχει δοθεί γι' αυτές, λίγο φαίνεται να απασχολεί τους απολογητές αυτού του είδους των θεωρήσεων. Όσο για την πολιτική εξουσία, αυτή είχε πια ισχυρό επιστημονικό άλλοθι να εφαρμόζει πολιτικές υποχρεωτικής προληπτικής αγωγής σε πολίτες που εφέροντο ύποπτοι ν' αναπτύξουν αντικοινωνική συμπεριφορά λόγω ψυχικής διαταραχής. Η ψυχιατρική γινόταν ένα πολύτιμο όργανο προληπτικής καταστολής στα χέρια της πολιτικής εξουσίας. Ενδεικτικό του γεγονότος αυτού είναι ότι οι οπαδοί της βιοψυχιατρικής είναι λυσσώδεις αντίπαλοι των υπολοίπων ρευμάτων της ψυχιατρικής και ειδικότερα της ψυχανάλυσης. Η αξία της βιοψυχιατρικής και η χρησιμότητά της στην πολιτική εξουσία είναι ότι μπορεί με επιστημονικοφανείς μεθόδους να διαχωρίζει τον πληθυσμό σε «υγιείς» και «μιάσματα», ακόμη και στη βάση ad hoc κριτηρίων.

Από τη στιγμή, λοιπόν, που η ψυχιατρική αντιμετωπίζει (και «θεραπεύει») με ιατρικούς όρους παθογενείς καταστάσεις με τόσο ασαφές περιεχόμενο όπως η σχιζοφρένεια και έχει την εξουσία να διαχωρίζει τον πληθυσμό σε σχιζοφρενείς και μη, τότε, με την ίδια ευκολία μπορεί να αναγάγει στο πεδίο της έρευνάς της τη σκέψη και το φρόνημα! Η ψυχιατρική αναγορεύεται έτσι σ' ένα σύγχονο ιερατείο, σε μια μοντέρνα Ιερά Εξέταση, που διαθέτει την εξουσία να ορίζει πώς πρέπει να σκεπτόμαστε, τι πρέπει να φρονούμε και να μας «θεραπεύει» όταν αποκλίνουμε από τις νόρμες. Σχετικά πρόσφατο, άλλωστε, είναι το παράδειγμα κράτους όπου όσοι πολίτες διαφωνούσαν με την κυρίαρχη ιδεολογία αντιμετωπίζονταν ως ψυχικά άρρωστοι και στέλνονταν για εργοθεραπεία σε περιοχές με σχετικά ψυχρό κλίμα.


Ληστεία ή σύλληψη; Ο οπλοφόρος είναι αστυνομικός ή κακοποιός; Μπορείτε να είστε σίγουροι;
Προς το παρόν, η ψυχιατρική μπορεί να στηρίζει την πολιτική εξουσία και στο πεδίο της προληπτικής καταστολής της παραβατικότητας. Ωστόσο, η εκτίμησή μας είναι ότι η προληπτική κασταστολή δεν θα λαμβάνει τη μορφή του εγκλεισμού, όπως υπανίσσεται ο κ. Μίχας στο άρθρο του. Δεν είναι άλλωστε χωρίς σημασία ότι αυτές οι έρευνες προβάλλονται τόσο πολύ σήμερα που τα σωφρονιστικά καταστήματα των Η.Π.Α. έχουν υπερβεί τα όρια κορεσμού. Αντίθετα, θεωρούμε ότι η ψυχιατρική, μαζί με τη θεωρία, θα προσφέρει και τα κατάλληλα εργαλεία (βλέπε φάρμακα) προληπτικής καταστολής των εγκληματιών. Έτσι, δεν είναι απίθανο στο άμεσο μέλλον η αστυνομία να έχει υποκαταστεθεί από τους ψυχιάτρους κι οι φυλακές από τις φαρμακοβιομηχανίες.

13 σχόλια

Τάδε έφη Unknown

Οι πίνακες είναι του Ιερώνυμου Μπος.

Ο πρώτος:
Η Εγχείρηση της Πέτρας (Η Θεραπεία της Τρέλας)
Ελαιογραφία, 48 x 35 εκ., Museo del Prado, Μαδρίτη

Ο δεύτερος:
Το Πλοίο των Τρελών
Ελαιογραφία σε ξύλο, 58 x 35 εκ., Musée du Louvre, Παρίσι

Τάδε έφη it is

Το επόμενο βήμα είναι να μας σχεδιάζουν βιολογικά ώστε να μην έχουμε αυτά τα γονίδια που προκαλούν παραβατικότητα....Νομίζω κατάλαβες τι λέω.
Πάντως υπάρχει μια διαπίστωση για βίαιη συμπεριφορά που έχει να κάνει με γονίδια, ή μάλλον χρωμοσώματα. Υπάρχει μία και μόνο μία περίπτωση να επιβιώσει κάποιος με 1 παραπάνω χρωμόσωμα από το κανονικό και αυτή είναι να έχει 2 Χ και 1 Ψ χρωμόσωμα. Αυτοί που έχουν τη συγκεκριμένη χρωμοσομική ανωμαλία παρουσιάζουν βίαιη συμπεριφορά.....ή έτσι έλεγε στο βιβλίο της βιολογίας Γ λυκείου....

Τάδε έφη Unknown

...το οποίο βιβλίο της βιολογίας Γ' λυκείου ποιοι το έχουν γράψει; Κάποιοι που έχουν τις ίδιες αντιλήψεις όπως αυτοί που «θεραπεύουν» τη σχιζοφρένεια με ηλεκτροσόκ προφανώς.

Βλέπετε ένα χαρακτηριστικό τρόπο με τον οποίο αναπαράγεται η κυρίαρχη ιδεολογία: διδάσκεται με τη μορφή της «αντικειμενικής επιστήμης» (άρα όποιος αμφισβητεί τα πορίσματά της είναι σκοταδιστής κλπ.) μέσα στον κατ' εξοχή ιδεολογικό μηχανισμό του κράτους που είναι το σχολείο. Φανταστείτε το μαθητή που στις πανελλαδικές αμφισβητήσει αυτά τα πορίσματα ως ψευδοεπιστημονικά. Τον έφαγε το μαύρο φίδι!

Τάδε έφη it is

Συμφωνώ με αυτό που λες. Το πόρισμα πάντως για αυτό που σου λέω είναι πως μετά από έρευνα σε αμερικανικές φυλακές (ε ναι που αλλού?) διαπιστώθηκε πως οι εγκληματίες με πολλούς και πολύ βίαιους φόνους στο ενεργητικό τους είχαν αυτό το extra χρωμόσωμα.
Γενικώς η αντιστοίχηση DNA και συμπεριφοράς μου φαίνεται ύποπτη και τρομαχτηκή....Έχουμε να δούμε πολλά ακόμη ειδικά τώρα που χρησιμοποιούν κατά κόρον τη διασφάλισή μας από κάθε είδους τρομοκράτες.....

Τάδε έφη Unknown

Ίσως να υπάρχει πράγματι ένα "χρωμόσωμα της βίας". Τι σημαίνει όμως αυτό; Ότι η βίαια συμπεριφορά είναι κάτι το φυσιολογικό, επομένως δεν πρέπει να τιμωρείται; Ότι θα πρέπει να καταστείλουμε με ιατρικά μέσα την εκδήλωση της βίαιης συμπεριφοράς αυτών των ανθρώπων; Ότι θα πρέπει να μάθουμε αυτούς τους ανθρώπους όσο και κάθε άλλος πολίτης να ελέγχουν τη συμπεριφορά τους; Αυτά δεν είναι επιστημονικά ερωτήματα, είναι κοινωνικά.

Τάδε έφη it is

Είναι και κοινωνικά και επιστημονικά. Η πρώτη σκέψη που μου έρχεται στο μυαλό είναι πως αν όντως υπάρχουν γονίδια βίας, αυτό που μπορούμε να κάνουμε είναι από την αρχή της ζωής του ατόμου να προσπαθήσουμε να του μάθουμε να ελέγχει τις ροπές του προς τις βίαιες αντιδράσεις (αν και αυτό το χρειάζονται και πολλοί που δεν έχουν γεννετικό πρόβλημα). Όταν φτάσει και σε μια ηληκία που μπορεί να καταλάβει μπορούμε να του πούμε και για πιο λόγο νοιώθει οργή και πλέον πολύ πιο συνειδητά το άτομο μπορεί να συγκρατείται. Τώρα αν εγκληματίσει δε νομίζω πως δεν πρέπει να κάνουμε κάτι επειδή είναι γονιδιακό το θέμα. Απλώς μπορούμε να σχεδιάσουμε μονάδες ειδικές για τέτοιες περιπτώσεις....
Τωρα που τα ξαναβλέπω κι αυτά εφιαλτικά μου φαίνονται. Μάλλον μια γονιδιακή θεραπεία που να καταστέλει την έκφραση των συγκεκριμένων γονιδίων θα μπορούσε να βοηθήσει. Και πάλι όμως είναι πολύ νωρίς για να ξέρουμε 100% τη χρήση και χρησιμότητα τέτοιων γονιδίων. Μετά από χιλιάδες χρόνια εξέλιξης κάτι ξέρει η φύση και μας έδωσε και βίαια γονίδια...
Πως θα κάνουμε αλλιώς την επανάσταση βρε? Με λαπάδες? :P

Τάδε έφη Ecumene

Mε γονιδιακους λαπαδες!...

:)

Στην Αμερικη πιστευουν στο DNA
περισσότερο απ την ΕΕ

Τάδε έφη Unknown

Στην Αμερική θέλουν να πιστεύουν στο DNA (το «πιστεύουν» είναι πολύ εύστοχο) γιατί έτσι απαλάσσεται η κοινωνία (τους) από τις όποιες ευθύνες για την παθογένειά της.

Προσωπικά φρίττω με την ιδέα ενός «προγεννητικού ελέγχου» συμπεριφοράς κλπ. (έχετε δει το «Gattaca»;) Και με ανησυχεί ιδιαίτερα η εκτεταμένη διάδοση «θεωριών» που δεν αντέχουν σε στοιχειώδη επιστημονική κριτική - στην παραπάνω περίπτωση πχ. τι γίνεται μ' αυτούς που έχουν ενώ έχουν το «χρωμόσωμα της βίας» δεν έχουν εκδηλώσει βίαιη συμπεριφορά;

Τάδε έφη ange-ta

Μια πολύ σωστή και εμπνευσμένη προσέγγιση της σημερινής πραγματικότητας. Προσωπικά πιστεύω, ότι ο πολιτισμός μας θα οδηγηθεί σε ασυνέχεια, δηλαδή σε ολοκληρωτική συντριβή πριν γίνει μία ζοφερή κοινωνία πλήρους προγραμματισμού και χειραγώγησης . Διότι, ο σημερινός καπιταλισμός και η σημερινή επιστήμη στηρίζεται στην κατασπατάληση και στη αλόγιστη εκμετάλλευση των πλουτοπαραγωγικών πηγών του πλανήτη μας, τα αποθέματα των οποίων είναι περιορισμένα. Η οικολογία είναι η μόνη φυσική λύση και δεν μπορεί, παρά η ανθρωπότητα να βρει το δρόμο της.
Το Νόμπελ φυσικής 2006 απονεμήθηκε για την βιογενετική!

Τάδε έφη Ecumene

Εχει και τα καλα της η βιογενετική...

Τόσες αρρωστειες θα βρουν
θεραπεία..

Τάδε έφη Unknown

Ergo te Lina said...

Εχει και τα καλα της η βιογενετική...
Τόσες αρρωστειες θα βρουν
θεραπεία..


Κανένας δεν το αμφισβητεί αυτό. Το πρόβλημα είναι όταν η βιογενετική τσαλαβουτάει στα νερά άλλων επιστημών - της ψυχιατρικής εν προκειμένω. Εδώ οι ψυχίατροι δεν μπορούν να δώσουν ορισμό για την σχιζοφρένεια, τι θα πάει να "θεραπεύσει" η βιογενετική; Μάλλον τους κάθε λογής "ανυπάκουους"!

Τάδε έφη Ανώνυμος

Πάνω στο ειδικότερο θέμα της τοξικοεξάρτησης, έχει απαντήσει στην λεγόμενη "βιολογική ψυχιατρική" πολύ ξεκάθαρα, αλλά μεστά η γνωστή ψυχίατρος κ. Κατερίνα Μάτσα στο βιβλίο της "ψάξαμε ανθρώπους και βρήκαμε σκιές. Το αίνιγμα της Τοξικομανίας"

Τάδε έφη it is

Για το θέμα του χρωμοσώματος ηέρευνα που κάνανε ήταν σε φυλακές. Άρα η έρευνα ήταν biased. Για να κάνεις αντικειμενική έρευνα πρέπει το δείγμα που παίρνεις με το χαρακτηριστικό που ερευνάς να είναι εντελώς τυχαίο.
Επίσης πρέπει να πάρεις και ένα άλλο ισοπληθές δείγμα που να μην έχει αυτό το χαρακτηριστικό και να είναι επίσης τυχαίο. Μελετάς τις συμπεριφορές και των δύο δειγμάτων και μετά καταλήγεις σε συμπέρασμα...
Εφ'όσον αυτοί πήραν δείγμα μέσα από φυλακές (άρα ήδη έχουν εγκληματίσει όλοι εκεί μέσα....ας πούμε πως λειτουργεί σωστά ο νόμος λολ) όπου όλοι είναι κατά τεκμήριον εγκληματίες και υπάρχει και μια γεννετική ανωμαλία που "βοηθά" στην έκφραση βίας είναι λογικό το δείγμα φυλακισμένων με το εξτρα χρωμόσωμα να εμφανίζονται "πιο βίαιοι" από τους συγκρατούμενούς τους.
Γενικώς πάντως εμφανίζεται σήμερα περισσότερο από ποτέ μια προσπάθεια ομογεννοποίησης. Ξεκινά από την προσπάθεια να σκεφτόμαστε όλοι το ίδιο και να έχουμε όλοι την ίδια κουλτούρα και νομίζω πως σιγα σιγά θα επεκταθεί στο να έχουμε όλοι και το ίδιο "τέλειο" γονιδίωμα. Τώρα ποιος ορίζει το "τέλειο" είναι κάτι που πρέπει να μας προβληματίζει. Όπως πρέπει να μας προβληματίζει το γεγονός πως μετά από εκατομμύρια χρόνια εξέλιξης η φύση παρουσιάζει τεράστια ποικιλία στο γονιδίωμα ίδιων ειδών (βλ. άνθρωπος). Γιατί το κάνει αυτό? Μια πρώτη σκέψη είναι πως το κάνει ώστε σε περίπτωση που ξαφνικά υπάρξουν αλλαγές στις συνθήκες να μπορούν κάποια από τα μέλη του είδους να επιβιώσουν...Ακόμη και για το AIDS ή μάλλον για τον ιό HIV υπάρχει μία "φυλή" ανθρώπων που παρουσιάζει έλειψη συμπτωμάτων. Δηλαδή είναι φορείς αλλά δεν εκφράζεται η ασθένεια ποτέ. Ο λόγος είναι πως λόγω μιας ιδιαιτερότητας των βοηθητικών τους λευκών αιμοσφαιρίων (τα οποία προσβάλει ο ιός) ο ιός δε μπορεί να εκφραστεί.
Από τέτοια παραδείγματα νομίζω πως γίνεται σαφές πως πέρα από τη θεραπεία γονιδιακών ασθενειών είναι επικίνδυνο να σχεδιάζουμε γονιδιακά ανθρώπους γιατί δεν μπορούμε να προβλέψουμε τι θα μας έρθει αύριο. Η φύση ξέρει καλύτερα από μας πως να μας προστατεύει από το περιβάλλον. Εμείς προς το παρόν και μέχρι να αποκτήσουμε περισσότερες γνώσεις καλό είναι να μην αισθανόμαστε θεοί.

Εσείς τι λέτε;